Kaybolan dişlerin ve dokuların, çiğneme fonksiyonlarını, konuşmaya katkılarını ve estetiğini iade ederken mevcut dokuların da sağlığının korunmasına yardımcı olmak üzere yapılan yapay dişlerdir.
Kaybolan dişlerin ve dokuların çiğneme fonksiyonlarını, konuşmaya katkılarını ve estetiği sağlamasının yanı sıra mevcut dokuların sağlığının korunmasına yardımcı olan yapay dişlerdir. Diş Protezleri kaybedilen dişlerin, fonksiyonlarının hastaya kazandırılması için yapılan tüm yapay materyallerdir. Diş protezi tedavisi protez uzmanları tarafından yapılmaktadır. Protez tedavisinde hastaya uygulanacak en iyi Protez hangisidir sorusunun cevabını ancak Hastanın hangi Protez tipine uygun olduğunu belirleyen Protez uzmanı verebilmektedir. Çünki Protez tedavileri kişiden kişiye değişmektedir.
Protezler sabit ve hareketli protezler olarak iki ayrı sınıfta değerlendirilebilirler. Sabit Protezler kuron ve köprü olarak ikiye ayrılır. Sabit Protezlerde kullanılan malzemeye göre full Metal, Metal destekli Porselen diş veya full Porselen diş olarak isimlendirilebilirler. Hareketli protezlerde ise farklı özelliklerine göre farklı şekillerde isimlendirilebilirler.
3 Ana Çeşit Diş Protezi vardır
Sabit Protezler: Sabit Protezler ancak protez uzmanı tarafından dişe yapıştırılan ve hastanın çıkaramayacağı protezlerdir. Bu protezler yerinden oynamaz ve çok konforludu.
Hareketli Protezler: Bu protezler hasta tarafından takılıp çıkarılan ve kullanması oldukça zor, ancak alışma sürecinden sonra hastanın rahat edebileceği protezlerdir.
İmplant üstü Protezler: İmplant üstü protezler dental implant uygulandıktan sonra implantların üzerine daha önceden planlanıp yapılan kaplama veya takıp çıkarılabilen veya implant sayısına göre çeşitilik gösteren tüm implant destekli protezlerdir.
• Kuron (Kaplama) (tek dişin kaplanması şeklinde) • Köprü (eksik dişlerin yanındaki dişlerle birlikte kaplanması- genelde uygulanan) • Lamine (Yaprak Porselen) • Zirkonyum Porselen Hareketli Protez Çeşitleri Nelerdir? • Total Protezler (Hiç diş olmayan ağızlara uygulanmaktadır. İleriki yaşlarda kullanılır) • Parsiyel Protezler (Kısmen dişsiz ağızlara uygulanmaktadır. Kroşe adı verilen, dişlerin üstüne gelen kancalar veya tırnaklar kullanılmaktadır) • Hasas Tutucu Protezler (Yine kısmen dişsiz ağızlara uygulanan kancası olmayan metal destekli protezlerdir) • Immediat Protezler (geçici dişler) İmplant Üstü Protez Çeşitleri nelerdir? • Sabit (bir ya da birden fazla dişe uygulanan porselen kronlar) İmplant üstü sabit protezler, metal seramik (porselen) kaplamalar, zirkonyum porselen kaplamalar olmak üzere çeşitlendirilir. Ayrıca implant sayısı dikkate alınarak ALL on Four veya hibrit sabit protezler mevcuttur. •Hareketli (tamamen dişsiz ağızlara uygulanan total benzeri protezler) İmplant üstü hareketli protezlerde yine barlı protezler ve locater’lı protezler ayrıca ball-attachment’li protezler olmak üzere çeşitlendirilir Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez.
Çeşitli sebeplerle aşırı madde kaybına uğramış dişlerin korunması için dişlerinin üzerlerinin diş şeklindeki doku dostu malzemelerle kaplanmasıdır. Bu işlemin yapılma amacı dişin ömrünü uzatmaktır. Bundan dolayı dişe bir zararı yoktur. Estetik kaygılarda diş kaplanabilir bu tamamen hastanın isteğine bağlıdır.
Metal seramik kaplamalarda porselan altında metal bir tabaka vardır. Bunun üzerine porselen gelir. Bu kaplamalarda estetik bir görüntü sağlamak zor olabilir. Zirkonyum destekli kaplamalarda ise Zirkonyum beyaz metal olduğu için daha doğal bir estetik sağlanabilir. Ayrıca Zirkonyum porselenin dayanıklık tarafı daha sağlamdır. Diş eti uyumu metale göre daha iyidir.
Porselen protezler için ortalama 5-6 yıllık bir sene zarfında kişinin ağız bakımı ve alışkanlıklarına bağlı olarak değişebilir. Fakat temiz bir ağız bakımı ile ömrü çok daha uzun olacağını söylemek yanlış olmaz.
Özellikle ışık geçirgenliği sebebi ile Estetik amaçlı çok sık tercih edilen kaplamadır. Ön dişlerde estetik olarak başarısı oldukça yüksektir. Alt yapı için Metal destekli değil, cam destekli güçlendirilmiş porselen kullanılır.
Hareketli protezlerin bakımı oldukça kolaydır. Günlük olarak çıkartılıp yemeklerden sonra, lavaboda protez temizleme fırçaları ile temizlenmesi yeterli olacaktır. Özellikle yatmadan önce çıkartıp temizlemek çok faydalı olur.
Porselen kaplamalar ister implant üstü, ister dişlerin üzerine olsun bunların tamamı bizim doğal dişlerimize uyguladığımız bakımın aynısını ister. “Dental implant yaptırdım üzerinde kaplama var nasılsa bir daha çürümez diş fırçalamama gerek yok.” Diye düşünülmeyecek. Çünkü dişeti sağlığı ve hijyen her zaman çok önemli olduğu bilinciyle bu dişlerde tıpkı doğal dişler gibi fırçalanıp gerekiyorsa diş ipi ve gargara yapılarak temiz tutulmalıdır. Aynı dişlerimize yaptığımız bakımın aynısı hatta daha titiz olunması gerektiğini bilerek hareket edilmelidir.
Dişlerin şekillerini, renklerini bazende belli bir orana kadar olan çapraşıklıklarını düzeltmek amacıyla kullanılan bir protetik tekniktir. Hastanın beklentisine diş ve dişetleri ile dudak yapısına uyum sağlayabilen doğal gülüşlere sahip olmalarını sağlayabilen, ana dişlerin üzerine çok az bir aşındırma yapılarak yapıştırılan ince porselenlerdir. Laboratuvar ortamında hazırlanan lamineler diş hekimi tarafından dişin ön yüzeyine yapıştırılır.
Lamineleri yapmak için dişten çok az bir madde kaybı olur veya bazı durumlarda hiçbir aşındırma yapılmadan lamine yapılır. Ayrıca dişeti uyumu diğer kaplamalara oranla çok daha iyidir ve doğal bir görünüm sunar.
Kaplama olarak bilinen kuron ve köprü protezleri dişlerin üzerine geçen dişleri çepeçevre saran protezlerdir. Özellikle büyük dolgulara sahip dişlerde dişin tamamını sararak, dişi dış etkenlerden korur ve daha uzun süre kullanımına olanak sağlar. Lamina uygulamasında dişlerden hiç madde kaldırılmadığı doğru mudur? Lamina uygulaması doğru endikasyon ve uygun diş sıralamasına sahip hastalarda dişler üzerinden çok az(0.3_0.5 mm) madde kaldırarak ya da hiç madde kaldırılmadan yapılan protez çeşididir. Fakat diş diziminde çapraşıklık varsa diş yüzeyinden ortalama miktarın biraz üzerinde madde kaldırmak gerekebilir.
Kaplama olarak bilinen kuron ve köprü protezleri dişlerin küçültülüp aşındırılması ile yapılan bir protez çeşididir. Bu işlemden sonra kuron ve köprü protezleri daimi yapıştırılana kadar özellikle geçici protez kullanım sürecinde soğuk hassasiyetinin hissedilmesi normaldir. Daimi kuron ya da köprü protezleri takıldığında bu durum genellikle geçer. Dişler/protezler takıldıktan sonra konuşmam değişti. Bu durum kalıcı mıdır? Bu durum tam dişsiz bireylere hareketli ya da sabit diş protezleri takıldığında ya da ön dişlerde protetik değişiklik yapıldığı zaman olur. Kişiye uygun doğru bir protez yapıldığı takdirde 1 hafta maksimum 10 gün içinde konuşma eski haline döner.
Protetik tedavilerde yapım süreci ortalama 7-10 gündür. Tedavi sonrasında nelere dikkat edilmeli? Ağız ve diş sağlığı için fırçalama ve ip kullanımı olmazsa olmazlardandır. Köprü sistemlerinde dişler birleşik olduğu için iple diş araları temizlenemeyeceğinden, ara yüz fırçası kullanılmalıdır. Hareketli protezlerin ağıza uyum sürecinde damaklarda vuruklar olabileceğinden acıtan yerlerin protez içinden aşındırılmaları gerekir. Bu şekilde proteze alışma sürecinin daha kolay geçmesi sağlanmalıdır. Alışabilmek için acıtan yerlere sabredip ciddi vuruklara sebep olmak gibi bir yanılgıya düşülmemelidir. Tabii doğal dişlerimizde yapmamamız gereken fındık, ceviz kırmak gibi yanlış uygulamalar kaplama ve protezler için de geçerlidir.